Onderzoek verricht naar effectiviteit van jeugdzorg

18 december 2025

De rekenkamer in Hoorn samen met de rekenkamers van vijf andere Westfriese gemeentes onderzoek verricht gedaan naar de effectiviteit van jeugdzorg. Het rapport is nu opgeleverd en wordt voorgelegd aan de gemeenteraden.

In het onderzoek is voor de zes betrokken Westfriese gemeenten nagegaan welke resultaten de lokale teams behalen met hun jeugdhulpverlening. Daarbij is gekeken naar de volgende vragen:

1. Krijgen kinderen en gezinnen op tijd én passende hulp (toegankelijkheid en doeltreffendheid)?
2. Worden de kosten beheerst (doelmatigheid)?
3. Verloopt de hulpverlening volgens de regels en het beleid (rechtmatigheid)?

Het onderzoek beperkt zich tot vrijwillige jeugdhulp. Het gaat om hulp die op verzoek van ouders, verzorgers of jeugdigen wordt aangeboden via het lokale team of de huisarts.

Conclusies

Hoorn laat een positief beeld zien ten opzichte van de andere gemeenten in Westfriesland. Doeltreffendheid is relatief sterk, met opvoedadviseurs in de eerstelijn, een duidelijke uitgewerkte regiefunctie binnen de lokale teams en de actieve samenwerking met huisartsen. Positief is dat de toegang via 1.Hoorn laagdrempelig is ingericht. Dat zorgt voor nauwe samenwerking met huisartsen en dat gezinnen sneller passende hulp krijgen. Zo worden ook klachten en meldingen systematisch geregistreerd.

Verbeterpunten

De doelmatigheid staat onder druk door stijgende kosten, extra administratieve lasten en de beperkingen in de toegang tot Integrale Vroeghulp. Daarnaast ervaren jeugdhulpaanbieders spanningen rond het perspectiefplan en de rol van de gemeente bij behandelkeuzes. De instroom in jeugdhulp is ook iets hoger dan gemiddeld, wachttijden en doorlooptijden zijn niet systematisch in beeld en de signalering vanuit scholen, met name in het voortgezet onderwijs, schiet tekort.

Welke aanbevelingen zijn er voor Hoorn?

Het rapport doet 7 aanbevelingen voor Hoorn.

1. Onderzoek de mogelijkheden om piekperiodes op te vangen, zodat wachttijden niet te veel oplopen.
2. Registreer de tijd tussen aanmelding, intake, beschikking en start van zorg structureel, om beter zicht te krijgen op de toegankelijkheid van de gebiedsteams.
3. Versterk de rol van het perspectiefplan zodat het zowel de inhoud van de hulpverlening ondersteunt als de verantwoording richting de gemeente.
4. Maak afspraken over informatie-uitwisseling tussen gemeente en jeugdhulpaanbieders, om zorgen over privacy te adresseren.
5. Ga met de netwerkorganisatie en de betreffende zorgaanbieders na welke scenario’s er zijn om de wachttijd weg te werken voor specifieke doelgroepen, zoals autistische jongeren, complexe echtscheidingen, pleegzorg en jongeren die (tijdelijk) niet naar school gaan.
6. Onderzoek of de huidige toelatingsroute naar Integrale Vroeghulp doelmatig en doeltreffend is, en of meer directe toegang via huisartsen en POH’s wenselijk is.
7. Versterk de signalering en terugkoppeling vanuit scholen, met name in het voortgezet onderwijs, om problemen bij jongeren eerder te onderkennen en de toegang tot jeugdhulp te verbeteren.

Wat zijn de aanbevelingen op regionaal niveau?

Er worden ook 6 regionale aanbevelingen gedaan:

1. Laat regionale afspraken doorwerken in lokaal beleid. Zorg ervoor dat dat de lokale verordening en de beleidsregels worden afgestemd op de regionale afspraken. Overweeg om met de zeven gemeente (inclusief Koggenland) te komen tot dezelfde lokale beleidsregels en verordeningen.
2. Onderzoek op regionaal niveau hoe de kosten van jeugdzorg beter geraamd kunnen worden. Vijf gemeenten laten budgetoverschrijdingen zien. In drie gemeenten zijn de overschrijdingen fors.
3. Onderzoek op regionaal niveau hoe de wachttijden voor een intakegesprek voor hulpvragers kunnen worden teruggebracht. Wat kan geleerd worden van de lokale teams die geen of een heel beperkte wachttijd hebben?
4. Versterk de verbinding tussen huisartsen en de lokale teams. Huisartsen weten het voorveld en de gemeentelijke eerstelijn nog niet altijd goed te vinden. Voor de gewenste toename van doorverwijzingen van huisarts naar lokale team is het nodig dat huisartsen weten wat de eerstelijnshulp inhoudt én wat een patiënt daar kan verwachten. Ook moeten in enkele gemeenten (Medemblik, Enkhuizen en Drechterland) de wachttijden fors worden teruggebracht. Verken met huisartsen in dit kader o.a. de mogelijkheid om de POH-functie binnen een huisartsenpraktijk te stimuleren of te ondersteunen.
5. Zorg ervoor dat bij meervoudige problematiek vanuit het lokale team altijd een regisseur betrokken is bij het gezin die door een specialistische zorgaanbieder kan worden benaderd als er actie nodig is om achterliggende problemen aan te pakken. Dit is weliswaar staand beleid, in de praktijk lukt het lokale teams echter niet altijd de regierol goed te spelen.
6. Monitor het zorgaanbod: voor sommigen vormen van specialistische hulp zijn er lange wachttijden. Voorbeelden daarvan zijn diagnostiek en behandeling voor jongeren met vragen rondom gender en eetstoornissen (enkel voor deze doelgroepen), verslavingsproblemen, en zorg met verblijf. Maak in regionaal verband afspraken met zorgaanbieders om de wachttijden terug te brengen.

Reactie van het college van Hoorn

Het college van Hoorn geeft aan dankbaar te zijn voor het onderzoek en vindt de analyse en duidelijke conclusies waardevol. Die kunnen als handvatten dienen voor een verbetering van de jeugdzorg. Ook geeft het college aan welke stappen er recent zijn genomen, omdat die tegenmoetkomen aan de aanbevelingen uit het rapport.

Hoe nu verder?

Het rapport wordt in de raadscommissie van 13 januari 2026 besproken. De raad bepaalt tijdens de raadsvergadering op 10 februari of alle aanbevelingen worden aangenomen.

Waar kan ik volledige rapport inzien?

Het volledige rapport is besproken tijdens een informatieve sessie op 17 december. U vindt het rapport op de pagina Rekenkamer.